De Tweede Kamer gaat een besluit nemen over een verbruiksbelasting op suikerhoudende dranken zoals zuivel, limonade en vruchtensap. Dat moet leiden tot gezondere aankopen. Het demissionaire kabinet heeft daarvoor vijf varianten uitgewerkt en vandaag gepresenteerd.

Bij alle vijf varianten wordt de belasting per soort drank verhoogd op basis van het suikergehalte. Hoe meer suiker, hoe hoger de belasting. Daarbij wordt gekeken naar het aantal gram suiker per 100 milliliter. Chocolademelk valt overigens onder zuivel, ook al is aan de melk vaak veel suiker toegevoegd.

In de eerste variant gelden er geen uitzonderingen. In de tweede variant is alleen mineraalwater uitgezonderd. In de derde variant zijn ook zuivel- en sojadranken met weinig suiker uitgezonderd. In de vierde variant worden pure vruchten- en groentesappen laag belast ook al zit er suiker in. En in de vijfde variant vallen ook pure vruchten- en groentesappen volledig onder de uitzondering.

Van 14 tot 27 cent duurder

Hoe meer uitzonderingen, hoe duurder de overgebleven drankjes worden omdat de belasting daarover wordt verdeeld. Voor Red Bull betekent dit bijvoorbeeld dat het drankje in de eerste variant 14 cent per liter duurder wordt, en in de vijfde variant 27 cent. Coca Cola Zero Sugar wordt goedkoper ten opzichte van nu. 22 cent goedkoper in de eerste variant, en 9 cent goedkoper in de vijfde variant.

De Tweede Kamer had het kabinet om deze uitwerking gevraagd omdat een gevarieerde belastingheffing de consument zou aanzetten tot gezonder frisdrankgebruik. De Gezondheidsraad adviseert mensen zo min mogelijk suikers binnen te krijgen via dranken. Het maakt daarbij niet uit of het natuurlijke suikers of toegevoegde suikers zijn.

Verbruiksbelasting per 1 januari

Deze suikerbelasting moet in de plaats komen van de verbruiksbelasting voor frisdrank die per 1 januari is ingegaan. Die ging omhoog van bijna 9 naar ruim 26 cent per liter, ongeacht hoeveel suiker er in zit. Alcoholvrije dranken waar nu verbruiksbelasting op zit zijn limonade (inclusief siroop), vruchtensap, groentesap, alcoholvrij bier, alcoholarm bier met 0,5% of minder alcohol, andere dranken met maximaal 1,2% alcohol.

De verbruiksbelasting op mineraalwater werd juist afgeschaft omdat het kabinet dat als gezondere keuze ziet. Specifiek zuivel- en sojadranken zijn op dit moment ook uitgezonderd van de verbruiksbelasting, vanwege het hoge eiwitgehalte. Ook al zit er soms veel suiker in. Dat leverde eerder discussie op.

Die discussie zal opnieuw plaatsvinden in de Tweede Kamer als er over de vijf varianten wordt gedebatteerd. Het is moeilijk te zeggen welke variant de voorkeur gaat krijgen. Op zijn vroegst per 1 januari 2026 kan de suikertaks ingaan.

Tv-presentatrice Yvon Jaspers, zangeressen Berget Lewis en Tania Kross, investeerder Marcel Boekhoorn. Het zijn enkele meer bekende namen onder de 3375 mensen die vandaag, de dag voor Koningsdag, traditiegetrouw een lintje hebben gekregen.

Bijzonder is het verhaal van Dries van Loenen uit Den Haag, die enkele jaren geleden de scriptie schreef van zijn schoonzus Koosje van Haeringen, violiste en docente aan het Haagse conservatorium.

Zij leed aan de dodelijke ziekte ALS en en wilde haar kennis van het vioolonderwijs op papier zetten in een scriptie, maar kon dat niet meer zelf. Van Loenen schreef en presenteerde onder haar regie de scriptie, die werd beloond met een 10 en die ook als boek is verschenen. Twee dagen na de presentatie is Van Haeringen overleden. Van Loenen wordt Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

De hoogste onderscheiding die wordt uitgereikt, Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau, gaat naar de Japanse oud-topambtenaar Kenzo Hiroki. Hij geldt wereldwijd als een gezaghebbend expert wat betreft waterbeheer en rampenbestrijding en heeft zich ingezet voor de samenwerking tussen Nederland en Japan op dat gebied.

Albert de Gooijer is met 98 jaar de oudste gedecoreerde man. Zijn lintje heeft hij te danken aan zijn rol als penningmeester van scoutingverenigingen en van de Protestantse Wijkgemeente Wilhelminakerk in Utrecht. Oudste vrouw is Muriel Arrindell-Simpson (97) uit Sint Maarten, die zich inzet voor het welzijn van ouderen.

De jongste man is Jeron Groeneveld uit Zwammerdam. De 29-jarige is sinds zijn 16e vrijwilliger bij lokale omroep Studio Alphen, waar hij regisseur, uitzendtechnicus en opnameleider is. Journaliste Wendy Beenakker (37), adjunct-hoofdredacteur van BNR Nieuwsradio, is onderscheiden voor haar activiteiten voor Scouting Nederland.

Allen zijn Lid in de Orde van Oranje-Nassau geworden.

Zoals gebruikelijk geldt voor verreweg de meeste gedecoreerden dat ze zich verdienstelijk hebben gemaakt als vrijwilliger op lokaal niveau. Het gaat om 3287 mensen.

Er zijn ook onderscheidingen gegaan naar mensen die een bijzondere prestatie hebben geleverd in hun betaalde baan, maar dat zijn er veel minder: 138. Er is een overlapping, omdat sommige mensen om beide redenen zijn gedecoreerd.

Ambassadeur agrarische sector

Er is dit jaar niet één terrein of onderwerp dat er bij de lintjesregen uitspringt, zegt een woordvoerder van de Kanselarij der Nederlandse Orden. Sinds vorig jaar wordt in de Staatscourant, waarin alle ruim 3000 onderscheidingen worden gepubliceerd, vermeld op welke terreinen gedecoreerden zich verdienstelijk hebben gemaakt (maximaal drie). Vorig jaar viel op dat er naar verhouding veel mensen werden voorgedragen die zich inzetten voor armoedebestrijding.

Yvon Jaspers, al vele jaren het gezicht van reality-datingprogramma Boer zoekt vrouw, is "uitgegroeid tot een ambassadeur van de agrarische sector". Ze is Ridder in de Orde van Oranje-Nassau geworden, mede omdat ze "boeren en burgers verbindt".

Zangeres Berget Lewis is medeoprichter van het Stichting ZO! Gospel Choir, dat kansarme jongeren een podium wil geven. Verder zet ze zich in om de loopbanen van nieuw zangtalent te stimuleren. Ook Lewis mag zich Ridder in de Orde van Oranje-Nassau noemen.

Datzelfde geldt voor investeerder en miljardair Marcel Boekhoorn, eigenaar van Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Hij heeft een lintje gekregen voor zijn activiteiten als vrijwilliger bij onder meer Stichting Fonkel, die activiteiten organiseert voor kinderen met een 'rugzakje' in Ouwehands Dierenpark.

Een Syrische vrouw is door een Turkse rechtbank veroordeeld tot levenslang voor een aanslag in Istanbul. Bij de aanslag in een drukke winkelstraat in november 2022 vielen zes doden. Ook raakten 81 mensen gewond, onder wie een aantal toeristen.

De Syrische vrouw heeft verklaard dat ze handelde in opdracht van de Syrisch-Koerdische YPG-militie. Turkije ziet deze groepering als een verlengstuk van de door het land verboden Koerdische PKK. De PKK staat in Turkije, Europa en de VS op de lijst van terroristische organisaties.

De vrouw zegt dat ze door de YPG is getraind. De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nooit opgeëist. De Turkse politie heeft in totaal 46 verdachten gearresteerd na de aanslag. Tegen 35 van hen loopt nog een zaak.

Op beelden van een bewakingscamera is de explosie te zien:

Enkele dagen na de aanslag voerde Turkije als vergelding luchtaanvallen uit op plaatsen in het noorden van Syrië en Irak. Volgens Turkije zijn toen onder meer schuilplaatsen en munitiedepots van de PKK en de YPG geraakt.

In tegenstelling tot de PKK staat de YPG niet op Europese en Amerikaanse lijsten van terroristische organisaties, tot woede van Turkije. De YPG is een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten in de strijd tegen IS.

Van schaatsen tot mountainbiken en van hockey tot atletiek, Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben door de jaren heen de nodige sporten beoefend. Maar hoe belangrijk sport ook is, ook je mentale gezondheid telt zwaar, benadrukte Máxima vanochtend in een interview met het NOS Jeugdjournaal.

Verslaggever Annabelle Zandbergen sprak het koningspaar na de opening van de Koningsspelen op een school in Hoofddorp. De twee gaven een inkijkje in hun sportieve leven. Zo liet de koning weten dat hij een nieuwe sport heeft ontdekt. "Mountainbiken. Ik heb heel veel hard gelopen vroeger. Op een gegeven moment is dat wat lastiger met je knieën en nu haal ik heel veel plezier uit het mountainbiken. Een ander soort sport, maar ook heel gezond voor je. Goed voor je hart, en minder belastend voor je knieën."

De koning benadrukte het belang van sport om gezond te blijven. "Het is niet iedereen gegeven om gezond te zijn. Maar als je het geluk hebt dat je gezond bent, dan moet je dat ook met sport onderhouden."

Koningin Máxima wees daarnaast op het belang van mentale gezondheid. "Balans vinden in je leven is belangrijk, dat je omringd wordt door mensen die je omarmen, dat je je niet eenzaam voelt. Je moet ook mentaal voor jezelf zorgen." Máxima is erevoorzitter en mede-initiatiefnemer van de Stichting MIND Us, die werkt aan de verbetering van de mentale gezondheid van jongeren.

Nieuwe sport ontdekt

Máxima vertelde ook over haar eigen sportieve leven. In het verleden heeft ze veel verschillende sporten geprobeerd. Ze noemde triatlon, zwemmen, hockey, volleybal en atletiek als voorbeeld. "Turnen niet, daar was ik misschien te lang voor. Ik was de langste van de klas."

Maar ook als vijftiger kun je nog nieuwe sporten ontdekken, verzekerde de koningin. Zelf heeft ze ook weer een nieuwe sport ontdekt, maar welke dat is wilde ze vanochtend niet kwijt. Wel zei ze belangstelling te hebben voor boksen en daar soms naar te kijken. "Ik zeg niet dat ik dat zou kunnen, maar ik vind het interessant om te zien, wat de regels zijn."

Bij de vraag wie van hen het meest competitief is, wees ze resoluut naar haar echtgenoot. Die erkende direct dat hij slecht tegen zijn verlies kan. "Dat krijg je als je opgroeit met twee broers. Je moet elke dag vechten om de eerste plaats."

Eerder vandaag opende het koningspaar de Koningsspelen in Hoofddorp:

De Spaanse regering stuurt binnenkort munitie voor het Patriot-luchtafweersysteem naar Oekraïne. Volgens de krant El País wil Madrid geen complete systemen leveren, maar wel de zeer effectieve maar dure raketten. Een officieel besluit van de levering laat volgens de krant niet lang op zich wachten.

Het Spaanse leger heeft drie volledige Patriotsystemen, die in 2004 en 2014 tweedehands zijn gekocht van Duitsland. Het systeem wordt gezien als een van de effectiefste afweersystemen ter wereld.

Meer leveringen

De situatie in Oost-Oekraïne is aanzienlijk slechter geworden nu Rusland de aanvallen op de grond en vanuit de lucht opvoert. De Oekraïense opperbevelhebber Syrsky en president Zelensky hebben de VS en bondgenoten in Europa herhaaldelijk gevraagd om meer munitie voor artillerie en om meer geavanceerde luchtverdedigingssystemen, om zich tegen Russische luchtaanvallen te verweren.

Dit voorjaar maakten onder meer Duitsland en het Verenigd Koninkrijk leveringen bekend. Zo sturen de Duitsers een compleet Patriotsysteem, bestaande uit een radar, een vuurleidingscentrale en lanceerinrichtingen met raketten. Het is zeer waarschijnlijk dat Westerse instructeurs al bezig zijn met het opleiden van militairen uit Oekraïne om de systemen te bedienen.

De Patriot (Phased Array Tracking Radar to Intercept On Target) is bij veel mensen vooral bekend uit de Golfoorlog. Nederlandse Patriots bewaakten in 1991 de luchtruimen van Turkije en Israël. Ook in 2003 en in 2012 werden Nederlandse Patriots ingezet in Turkije. De Nederlandse Patriots worden voortdurend aangepast en gemoderniseerd, zodat ze tot 2040 effectief inzetbaar zijn.