De Amerikaanse filosoof Daniel Dennett is op 82-jarige leeftijd overleden. Dennett was gespecialiseerd in het bewustzijn, de filosofie van de geest en kunstmatige intelligentie.

Dennett ging ervan uit dat alles in de wereld wetenschappelijk verklaarbaar is en dat daarbuiten niets bestaat. Hij was een overtuigd en uitgesproken atheïst. Religie was in zijn ogen een illusie en evolutie kan alleen verklaard worden door natuurlijke selectie.

Vrije wil omschreef Dennett als "fantasie". Hij omschrijft het brein als een soort computer, een reeks algoritmische functies. "Om iets anders te geloven is diep naïef en anti-wetenschappelijk", zei hij in 2013 in een interview met The New York Times. "Er is simpelweg geen beleefde manier om mensen te vertellen dat ze hun leven aan een illusie hebben gewijd."

Een schitterend ongeluk

Dennett schreef tien boeken en zijn werk kwam zelfs op het theaterpodium terecht. Hij probeerde op een simpele en speelse manier te schrijven, om een zo groot mogelijk publiek te bereiken.

In Nederland kreeg hij bekendheid door zijn optreden in het filosofische VPRO-gespreksprogramma Een schitterend ongeluk uit 1993. Daarin sprak programmamaker Wim Kayzer urenlang met wetenschappers over hun visie op hun werk, de natuur en de mens.

Onderscheidingen

Daniel Dennett werd geboren op 28 maart 1942 in Boston. Hij bracht zijn jeugd door in Libanon, waar zijn vader werkte voor de Amerikaanse geheime dienst. Terug in de VS doceerde Dennett aan de Tufts University bij Boston.

Hij werd in 2012 onderscheiden met een eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam en in 2018 met een eredoctoraat aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In 2012 kreeg hij uit handen van toen nog kroonprins Willem-Alexander de Erasmusprijs voor zijn buitengewone bijdrage op het gebied van de geesteswetenschappen.

Daniel Dennett overleed gisteren in Portland, in de staat Maine, even boven Boston. Volgens The New York Times kampte hij al langere tijd met longproblemen.

Een bonte stoet van met bloemen versierde praalwagens is vanochtend vanuit Noordwijk naar Haarlem vertrokken.

Het Bloemencorso Bollenstreek is een van de grootste corso's in Nederland en trekt volgens de organisatie normaal meer dan een miljoen bezoekers. Dat is naar verwachting dit jaar niet anders, hoewel er vooral op de open stukken een koude wind staat.

"Ik ben er speciaal voor naar Nederland gekomen", vertelt een Zweedse bezoekster bij Omroep West. Het echtpaar Gardner uit de Amerikaanse stad Boston is er ook, samen met hun al wat oudere moeder. Zij zit bibberend in de meegenomen tuinstoel op de boulevard van Noordwijk, maar geniet naar eigen zeggen met volle teugen.

De organisatie van het jaarlijkse corso spreekt zelf van het "grootste lentefeest". Dorpen in de Bollenstreek zoals Lisse, Hillegom en Sassenheim veranderen een keer per jaar in een vrolijk en kleurrijk geheel. Soms zijn de praalwagens gewijd aan een serieus thema. Op een van de wagens staat bijvoorbeeld Willem Buser, alias Rinus de redder. Hij probeert surfer Jaap uit de zee (van bloemen) te redden. De wagen is bedoeld om het werk van de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij KNRM onder de aandacht te brengen.

Olifantenfestival

De winnende praalwagen van dit jaar is Olifantenfestival Corsogroep van de Corsogroep KAVB Hillegom-Haarlem, naar een ontwerp van bloemsierkunstenaar Michael van Namen.

Het zijn niet alleen de bonte praalwagens maar ook de fanfare- en muziekkorpsen die voor sfeer zorgen. Hier en daar wordt voorzichtig op straat gedanst. In Sassenheim vindt naast het 'grote' corso ook een kindercorso plaats, waar de kleintjes hun met bloemen versierde fietsen, steps en driewielertjes showen.

De bollenteelt heeft niet altijd een goede naam, vooral vanwege het gebruik van insecticiden. Een grote uitzondering is de praalwagen van de provincie Noord-Holland, waarop de hyacinten van bollenboer John Huiberts (62) uit Sint Maartensbrug zijn aangebracht. Hij is naar eigen zeggen pionier op het gebied van biologisch bollenkweken.

"Ik sta hier wel met gepaste trots", zegt Huiberts vlak voor het vertrek van de praalwagen bij NH. Elf jaar geleden gooide hij het roer om en besloot hij geen insecticiden meer te gebruiken. "Ik zag dat de grond achteruitging en wij bodem-gebonden ziektes hadden waar we niet van af konden komen met de chemie", stelt Huiberts. "Ik ben op een cursus gegaan over bodemecologie en het bleek dat we heel anders moesten gaan boeren."

Goede schimmels

Eenvoudig gezegd werkt de bollenboer nu met wat hij noemt 'goede schimmels en goede bacteriën' rond de wortel van de bol. "Die geven voeding én beschermen tegen ziekte en zeer. En tegen negatieve invloeden", aldus Huiberts.

Net nadat hij begon met biologisch boeren moest Huiberts genoegen nemen met minder opbrengst. Inmiddels stijgt het aantal bloemen dat hij kan kweken weer. Maar eerlijk gezegd maakt hem dat niet zoveel uit. Hij voelt zich nu meer dan vroeger kweker in de ware zin van het woord. "Dat betekent dat je er niet altijd het maximale kunt uithalen, maar het zij zo", aldus Huiberts. "Ik word er heel gelukkig van."

De stoet inclusief de wagen van de provincie Noord-Holland doet de hele dag over de 42 kilometer lange route tussen Noordwijk en Haarlem. Morgen worden de praalwagens in de binnenstad van Haarlem tentoongesteld.

Bijna al het openbaar vervoer in Nederland staat vanavond om 22.30 uur drie minuten stil, een week nadat een conducteur van de NS werd mishandeld in een trein tussen Den Haag en Delft.

De conducteur werd vorige week volgens vakbond VVMC van de trap gegooid, geslagen en geschopt. Ze brak daarbij haar arm en deed aangifte bij de politie. Een jongen van 15 is de enige verdachte.

De NS en vakbonden vragen al langer aandacht voor het toenemende geweld in treinen. "We hopen hiermee een signaal aan de maatschappij af te geven: 'dit is niet normaal meer'", zegt hoofdconducteur bij NS International Johan Dupain.

Marjan Bakker is vijf jaar hoofdconducteur en kan hierover meepraten. Wij liepen een avond mee om te kijken waar ze mee te maken krijgt:

De NS registreert steeds meer geweldsincidenten tegen medewerkers. Vorig jaar ging het bijvoorbeeld om 1042 meldingen, een stijging van 8 procent ten opzichte van 2022.

Niet gezond

Zo'n incident doet wat met het veiligheidsgevoel van de medewerkers, zegt Ike Wiersinga van vakbond CNV. Bijna drie geregistreerde incidenten per dag betekent dat "iedereen die op een station of trein werkt er wel een keertje mee te maken krijgt".

En niet iedereen doet een melding, zegt Wiersinga, dus het werkelijke aantal kan nog hoger liggen. "Medewerkers melden het vaak niet meer als ze uitgescholden worden, want het is zo'n gedoe. Maar het doet ook wat met je als je vaak wordt uitgescholden. Dat is niet gezond."

De meeste mensen bij de NS doen met "heel veel plezier hun werk", maar dit "vergalt het plezier", zegt Wiersinga. Dat wordt beaamd door hoofdconducteur Dupain. Hij schrok van het incident van afgelopen weekend, vertelt hij. "Dan denk je weer even aan je eigen veiligheid. Je wordt steeds alerter tijdens je werk."

De hoofdconducteur maakte in februari zelf een incident mee. Een man zonder vervoersbewijs viel mensen lastig. Toen Dupain hem daarop aansprak bleek hij ook een scherp voorwerp in zijn hand te hebben, waarmee hij stekende bewegingen maakte. Het incident liep uiteindelijk met een sisser af; Dupain vroeg om assistentie en de politie kon de man oppakken.

Dupain had in de weken daarna nog wel last van het incident. "Ik voelde me minder veilig, en ben iets terughoudender geworden in de benadering van de reizigers. Na zo'n incident moet je teruggroeien in je normale patronen en ben je een stukje veiligheid kwijt."

De NS nam het initiatief voor de actie van vannacht en afgelopen week sloten meerdere vervoersbedrijven zich erbij aan. Onder meer het Amsterdamse GVB, Arriva en Qbuzz zetten treinen, trams, metro's en bussen vanavond stil. "Dit incident was bij de NS, maar het gevoel leeft overal in het ov", zegt Wiersinga.

Bodycams

De Tweede Kamer debatteerde woensdag over het geweld in het openbaar vervoer. Partijen willen dat het kabinet met meer plannen komt om dat tegen te gaan. De PVV en VVD willen dat alle medewerkers een bodycam gaan dragen, een plan dat nu nog in de pilot-fase zit. Ook vakbond CNV ziet heil in dat plan.

De NS en de vakbonden willen tevens een uitbreiding van bevoegdheden voor NS-personeel, waardoor het makkelijker moet worden om de identiteit van aangehouden personen vast te stellen.

Dat zou mogelijk kunnen worden door NS-medewerkers toegang te geven tot het register waarin rijbewijzen geregistreerd staan. Op dit moment moet voor het identificeren van reizigers nog de politie ingeschakeld worden, waardoor reizigers tegenover NS-medewerkers makkelijk kunnen liegen over hun identiteit.

Steun in de rug

De NS heeft de afgelopen jaren al stappen gezet voor een veiliger werkomgeving, zegt Wiersinga. Eerder werd een WhatsApp-nummer in het leven geroepen waar reizigers onveilige situaties kunnen melden, er zijn meer stations afgesloten met poortjes en er hangen meer camera's op perrons.

Wiersinga hoopt dat de actie van vanavond als "een ontzettende steun in de rug voelt" voor de medewerkers in het ov. "Want ze voelen zich wel eens eenzaam. Je zal maar in je eentje op de trein staan en worden lastiggevallen door raddraaiers. Dus dat heel het ov stilstaat en er zoveel aandacht voor is, doet ze goed."

Oekraïne heeft vannacht een grote drone-aanval op Rusland uitgevoerd. De actie was vooral gericht op elektriciteitsstations die de militair-industriële productie ondersteunen, zegt een Oekraïense inlichtingenbron tegen persbureau Reuters.

Bij de aanval is een brandstofdepot getroffen. De gouverneur van de Russische regio Smolensk zei dat er brand is ontstaan. Die werd volgens Rusland veroorzaakt door vallende delen van een neergehaalde drone. Volgens Oekraïne zijn ook verschillende elektriciteitsstations geraakt.

Rusland zegt zeker vijftig drones te hebben onderschept en vernietigd. Het land ziet de drone-aanvallen als terrorisme. Bij de aanvallen zijn volgens Rusland twee mensen om het leven gekomen. Ze kwamen om toen hun huis in brand vloog na de inslag van een explosief.

Meer internationale steun

Oekraïne meldt vandaag Russische raketaanvallen. Die zouden de infrastructuur in de steden Odesa en Zaporizja hebben beschadigd.

De afgelopen dagen vielen bij luchtaanvallen meerdere burgerslachtoffers in Oekraïne. Vrijdag kwamen zeker acht mensen om het leven in de stad Dnipro. De Oekraïense president Zelensky drong na de aanval aan op meer internationale steun.

Eerder deze week kwamen bij een aanval op de Oekraïense stad Tsjernihiv zeker vijftien mensen om het leven, 60 mensen raakten gewond.

Het Openbaar Ministerie moet de chat-app Telegram dwingen om zogeheten bangalijsten te verwijderen. Dat vinden het kenniscentrum voor online misbruik OffLimits en advocaten van slachtoffers van mensen die op de lijsten staan. Ze doen "een dringend beroep" op demissionair Justitieminister Yesilgöz om actie te ondernemen.

Op de bangalijsten staan namen, contactgegevens, foto's en video's van vrouwelijke studenten, voorzien van seksistisch commentaar. Vorige maand werd duidelijk dat er onder Utrechtse studenten twee lijsten rondgaan. Een van de lijsten was gemaakt door leden van het Utrechts studentencorps USC. De makers ervan zijn door de vereniging tot maximaal 1,5 jaar geschorst.

Nu zijn dergelijke lijsten opnieuw verschenen, op Telegramkanalen, met enkele honderden volgers. Het is onbekend wie daarvoor verantwoordelijk zijn. "Deze kanalen zouden offline gehaald moeten worden", zegt Robbert Hoving van OffLimits. "Wij hebben dat geprobeerd te doen, maar dat is niet gelukt. Ook politie en justitie is het niet gelukt."

'Telegram geeft geen gehoor'

Dat bevestigt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie. Het OM kan socialemediadiensten vorderen om berichten te verwijderen. "Dat zouden wij bijzonder graag doen bij Telegram, maar Telegram doet dit niet. Telegram geeft geen gehoor aan dit soort verzoeken. Dan houdt het tot onze spijt op."

Het is niet voor het eerst dat er kritiek klinkt op Telegram. Vorig jaar bleek al uit onderzoek van de NOS dat door Telegram niet actief wordt opgetreden tegen het delen van contactgegevens en naaktfoto's. De politie en hulpverleners zeiden toen ook al dat Telegram slecht bereikbaar is en niet makkelijk meewerkt.

'Burger moet zich maar redden'

Otto Volgenant van Boekx Advocaten, die slachtoffers van bangalijsten bijstaat, vindt het onbegrijpelijk dat justitie niet meer actie onderneemt. "De officier van justitie heeft de bevoegdheid om een bevel aan Telegram te geven. Maar justitie weigert op voorhand maatregelen te nemen omdat ze denken dat Telegram daar niet aan mee zal werken", zegt hij. "Justitie weigert zich sterk te maken voor slachtoffers van online misdrijven. De burger moet zich blijkbaar online zelf maar redden."

Ook Hoving vindt dat er actie moet worden ondernomen. "Er gebeurt heel veel op dat platform. Ze moeten bevelen eruit gaan sturen en daarna gaan doorpakken. Als we zeggen: er is niets aan te doen, dan laat je de slachtoffers over aan hun lot. Dat kan gewoon niet."

De NOS heeft Telegram om een reactie gevraagd, maar het bedrijf was nog niet bereikbaar voor een reactie.